Tekst Luuk Verheggen
Interview met pSG-NAVO Mircea Geoană
Het cyberdomein krijgt een steeds belangrijkere rol in onze maatschappij: economisch, sociaal, maar ook internationaal en voor onze veiligheid. Ook bij de NAVO wordt cyber een steeds belangrijker onderwerp waarop het bondgenootschap samenwerkt. Op 16 en 17 mei organiseerde Nederland samen met Roemenië de NAVO Cyber Defence Pledge conferentie. Tijdens de conferentie spraken bondgenoten en hun partnerlanden over cyberveiligheid en hoe dit verbeterd moet worden. Dit jaar ging speciale aandacht uit naar cyberveiligheid van havens, artificial intelligence (AI) en nationale veiligheid. In dit artikel spreken we met plaatsvervangend secretaris-generaal van de NAVO, Mircea Geoană, over het 75-jarig jubileum en de rol van cyber in de NAVO.
Leestijd: 4 minuten.
Klaar voor de toekomst
Mircea Geoană, plaatsvervangend secretaris-generaal van de NAVO, is een Roemeense oud-politicus en diplomaat. Hij blikt terug op 75 jaar NAVO en de opkomst van cyber in het werkveld van de NAVO. “Ik denk dat er een aantal redenen zijn waarom de NAVO het meest succesvolle bondgenootschap in de geschiedenis is: gedeelde waarden, gedeelde belangen, maar vooral ook het aanpassingsvermogen aan de veranderende veiligheid. De NAVO heeft zich kunnen aanpassen tijdens de Koude Oorlog, 30 jaar later en ook nu er oorlog op het Europese continent is.’’
Volgens Geoană is dit aanpassingsvermogen belangrijk voor het veiligheidsdomein: “We zien een bredere definitie van veiligheid. Dat gaat niet alleen over defensie en gezamenlijke oefeningen, maar ook cyber en nieuwe technologieën.”
Verder benadrukt hij het uitgebreide karakter van cyber: “Het domein kent geen landsgrenzen, ook niet tussen industrieën. Dat vraagt om betere samenwerking met het bedrijfsleven. Kortom, cyber is een bedreiging voor ieders veiligheid, maar de NAVO is klaar voor de toekomst.”
Cyberveiligheid
Over het belang van cyberveiligheid voor de burger die zich dagelijks in de online wereld begeeft, zegt Geoană: “We leven in gedigitaliseerde samenlevingen. Dit biedt kansen, maar ook uitdagingen. We zien zowel staten als niet-statelijke groepen die agressie in het cyberdomein niet schuwen. In het cyberdomein bestaat geen vrede. Onze kritieke infrastructuur, havens, vliegvelden, telecomsystemen, bedrijven, ziekenhuizen, verkiezingen en democratie moeten constant cyberdreigingen het hoofd bieden.”
Hij noemt een aantal soorten dreigingen waar we dagelijks mee worden geconfronteerd. “Gijzelsoftware, ransomware, spionage en diefstal van intellectueel eigendom. We zien in dit domein absoluut de meest agressieve confrontatie tussen democratieën en autoritaire regimes zoals Rusland. Omdat deze dreigingen zo breed zijn, werken we bij de NAVO niet alleen samen op defensie vlak, maar met andere industrieën en partnerlanden om in lijn met het internationaal recht onze collectieve veiligheid te waarborgen. Zonder vrede is er geen handel, geen economie, geen kansen voor jongeren, geen normaal leven. Daarom is de NAVO vandaag de dag net zo belangrijk als 75 jaar geleden.”
Samen staan we sterker
Nieuwe technologieën bieden even grote kansen als dreigingen. Cyber is een grijs gebied dat grenzen tussen landen en industrieën overstijgt. Wetgeving loopt vaak achter op razendsnelle ontwikkelingen. Geoană zet uiteen welke rol de NAVO speelt bij de ondersteuning van bondgenoten en partners om hiermee om te gaan: “Een bondgenootschap als de NAVO is zo sterk als de zwakste schakel. Wat de NAVO doet, zoals de Cyber Defence Pledge conferentie die hier plaatsvindt, daagt bondgenoten uit om hun eigen cyberweerbaarheid te testen en in kaart te brengen.
Dat is ook de pracht van de NAVO. We zijn bondgenoten. We vertrouwen elkaar en kunnen makkelijk informatie delen. De sterken helpen de zwakken. Sommige bondgenoten zijn al ver in het cyberdomein en anderen moeten nog stappen maken. We helpen elkaar hierbij. De NAVO is onmisbaar in het komen tot gezamenlijke definities, een gezamenlijk risicobeeld en acties zodat alle bondgenoten, groot en klein, samen kunnen werken aan collectieve veiligheid.”
Grote veranderingen
Ten slotte werd Geoană de vraag voorgelegd hoe hij de opkomst van cyber ziet en hoe deze ontwikkeling zich de komende 75 jaar doorzet. Vervangt hybride oorlogsvoering, aanvallen die onder de geweldsdrempel blijven, conventionele oorlogsvoering? Geoană gelooft in het aanpassingsvermogen van het bondgenootschap: “De NAVO heeft zich altijd aangepast aan het veranderende dreigingenlandschap. Sinds 2014 is de NAVO actief bezig om cyber als pijler in haar activiteiten op te tuigen. Cyber zal, net als de ruimte, maar ook kwantum-encryptie en andere nieuwe technologieën als AI, steeds belangrijker worden. Zolang we in digitale samenlevingen leven, zullen cyber en gerelateerde domeinen het veiligheidslandschap doen veranderen.”
Toch gelooft Geoană niet dat conventionele oorlogsvoering verleden tijd is. “Ik zie geen zwart-wit beeld met een scheiding tussen conventionele- en moderne, technologische oorlogsvoering. Zoals je in Oekraïne kunt zien, blijft conventionele oorlogsvoering erg belangrijk, naast de cyberdreigingen waar het land mee te maken krijgt. Het is een illusie om te denken dat bondgenoten moeten kiezen tussen conventioneel en cyber. Het is juist een pakket waar we voor moeten kiezen om onze collectieve veiligheid te bewaren. Voor de NAVO en haar bondgenoten zijn multidomein operaties dagelijkse kost.”
